Wanneer wintertijd en waarom?

20 October 2022

Zoekmachines worden er mee overladen: vragen over de zomer- en wintertijd. Daardoor blijkt wel dat het nog lang niet eens en voor altijd voor iedereen duidelijk is hoe, wat, waar, wanneer.

Slechts een greep uit de zoekvragen:

•Wanneer wintertijd?
• Wanneer begint de wintertijd?
• Wanneer gaat de wintertijd in?
• Hoe laat begint wintertijd?
• Wanneer is wintertijd?
• Wanneer klok verzetten wintertijd

Natuurlijk word je op je wenken bediend met deze blog en krijg je antwoord op al die prangende wintertijd vragen.

Wanneer wintertijd en hoe laat?

Er is geen vaste datum voor de wintertijd, maar wel een vast moment met vast tijdstip. Het antwoord op de vraag ‘Wanneer wintertijd?’ is: elke laatste zondag van oktober. In praktijk betekent dit áltijd ergens van 25 t/m 31 oktober. Wintertijd 2022 gaat in op zondag 30 oktober om 2:00 uur. Dat is de officiële omschakeltijd.

Wat zijn voordelen van de wintertijd?

Veruit het grootste en wellicht ook enige voordeel van de wintertijd is dat je de omschakelnacht een uur langer kunt slapen. Daarnaast kan een voordeel zijn dat het 's ochtends lekker donker blijft; fijn om beter te kunnen (blijven) slapen. Verder vindt men het over het algemeen echter juist geen voordeel: de dagen worden immers weer eerder donker en dus ook korter. Donkere dagen zorgen bij velen voor meer somberheid en futloosheid. Bovendien staan werkenden in het donker op en gaan meestal in het donker weer naar huis.

Dat versterkt het nietszeggende, sombere gevoel, gecombineerd met de kou. Het is ook wel logisch dat er weinig specifiek voordeel zit aan de wintertijd. Die was er namelijk altijd al en is dus niet, zoals de zomertijd, ‘bedacht’ door de mensheid. Lees meer in de volgende twee alinea’s.

Wat is de echte tijd: zomer- of wintertijd?

Het klinkt zo raar, ‘echte’ tijd. Alsof de rest van de tijd dus nep is. De kernvraag rondom wintertijd en zomertijd is welke tijd er was vóór er besloten werd als het ware te gaan manipuleren. De wintertijd was ooit de enige tijd en dat is dus de ‘echte’ tijd.

Waarom zomer- en wintertijd?

Als je de vorige alinea hebt gelezen, besef je je misschien dat er feitelijk gezien bij de wintertijd geen ‘waarom’ is. Dat is immers de tijd die van oorsprong is aangenomen, ontstaan. Het is enkel de zomertijd die af en aan werd ingevoerd en afgeschaft, tot het bleef. Dit is ook niet overal tegelijkertijd gebeurd. De Europees afgestemde zomertijd stamt uit 1977, naar aanleiding van een oliecrisis. Op deze manier kon men veel besparen. De Duitsers maakten al eerder gebruik van ditzelfde principe voor het verbruik van kolen tijdens WO II en voerde dus een zomertijd in. Nederland móest dit ook opvolgen, zodat het hier even laat zou zijn als in Duitsland. In 1946 werd dit opgegeven.

De eerste keren in de 18e en 20e eeuw

Naar verluid was een Amerikaanse geleerde, Benjamin Franklin, in de 18e eeuw de eerste die op komisch bedoelde wijze nadacht over de klok verzetten. Dit was niet serieus bedoeld. Twee eeuwen later opperde de Britse William Willet om de klok in de zomer vier zondagen op rij 20 minuten vooruit te zetten, om zo optimaler de dag te benutten en energie voor lampen te besparen.

Gaat wintertijd afgeschaft worden?

Officieel gezien kan de wintertijd niet afgeschaft worden, het is immers de ‘echte’ tijd. Wel is er de kwestie geweest om de zomertijd toch maar weer af te schaffen en zijn er wel degelijk landen, zoals de VS, die serieus pleiten voor permanente zomertijd. En dus om de wintertijd af te schaffen. De bedoeling van de Europese Commissie, hierin ondersteund door het Europees Parlement, was om in 2021 definitief een keuze te maken over welke tijd te hanteren en wat wel en niet af te schaffen. Dit is uiteindelijk nooit gebeurd. Er werd geopperd ‘iedereen’ zelf te laten bepalen over wintertijd en zomertijd, maar dan zou een autorit enkel binnen de Benelux al kunnen leiden tot een achtbaan aan tijdwisselingen. Kortom, de wintertijd is in Nederland niet afgeschaft, de zomertijd ook niet en of dat ooit nog wel gaat gebeuren? De beslissing wordt halsstarrig vermeden.

Kijk eens aan. Je bent stukken wijzer geworden over de wintertijd en weet nu dat je over ruim twee weken nog steeds een uurtje langer slaap kunt pakken zonder eerder naar bed te gaan. Maar zal dat nou wel of niet altijd zo blijven...?

Terug